“Zie toe op jezelf” – een bron van zegen

Zie toe op jezelf door je motieven te onderzoeken

“Zie toe op uzelf en op de leer!” 1 Timoteüs 4:16.
“Stel uzelf op de proef, of gij wel in het geloof zijt, onderzoek uzelf!” 2 Korintiërs 13:5.

We kunnen ook zeggen: Stel jezelf op de proef, of je wel in de liefde bent. Onderzoek jezelf of je in de ootmoed bent. Alleen wie de waarheid liefhebben, verstaan de kunst om nauwkeurig op zichzelf toe te zien in het licht van de Geest. Zij toetsen zich bijvoorbeeld aan 1 Korintiërs 13, of zij in die liefde zijn die niet afgunstig is en niet zichzelf zoekt, maar die alles verdraagt en nimmer vergaat.

Hoe nodig is het voor iemand die de waarheid liefheeft om nauwkeurig toe te zien op zijn verborgen motieven. In 1 Korintiërs 13 zien wij dat zowel degene die profeteert als wie rijk is aan kennis en al het geloof heeft en alles wat hij heeft uitdeelt aan de armen, alle reden heeft om zichzelf te onderzoeken en zijn motieven te toetsen.

Onderzoek jezelf zodat de Geest je kan leiden

Romeinen 7, dat zo rijk is aan licht en hulp, zo rijk dat wie de waarheid liefheeft het als een goudmijn ervaart, is er juist het resultaat van dat de apostel Paulus heeft toegezien op zichzelf en zichzelf op de proef heeft gesteld. “Voor de oprechten gaat het licht in de duisternis op.” Psalm 112:4. De oprechten verstaan het om zichzelf te onderzoeken en op de proef te stellen. En de Heilige Geest krijgt daardoor de gelegenheid om deze oprechten tot de volle waarheid te leiden, de waarheid die vrijmaakt van de zonde en het zelfleven. In deze oprechte liefde tot de waarheid vond Paulus bijvoorbeeld de wet dat wanneer hij het goede wenste te doen, het kwade bij hem aanwezig was. Hij vond iets bij zichzelf. Hij kwam er helemaal vrij van om iets bij anderen te zoeken. Wanneer wij deze wet vinden, is het helemaal afgelopen met het bekritiseren van anderen. Paulus werd op die manier bekwaam om anderen te helpen. Ja, de grootste hulp die je voor anderen kunt zijn, is jezelf te oordelen.

Zie toe op jezelf – en leer God kennen!

“Want de Geest doorzoekt alle dingen, zelfs de diepten Gods.” 1 Korintiërs 2:10. Alleen wie de diepte ingaat in oprecht zelfonderzoek, zal door de Geest geleid worden naar de diepten in God. Dus hier ligt de weg om God te leren kennen. De Geest der waarheid, die ons leert onszelf te onderzoeken en op de proef te stellen, is dezelfde als de Geest van wijsheid en openbaring, die kennis over de Vader geeft.

In zijn gebed voor de Efeziërs bad Paulus: “Dit bid ik, dat de God van onze Here Jezus Christus, de Vader der heerlijkheid, u geve de Geest van wijsheid en van openbaring om Hem recht te kennen.” Efeziërs 1:17. Hier zien wij het onuitsprekelijk gezegende resultaat van oprecht zelfonderzoek: wij leren de Here kennen. Waarom willen wij zo graag gevuld worden met de Geest van wijsheid en openbaring? Het enige motief dat in het licht van de waarheid overeind blijft, is dat wij ernaar verlangen om de Vader te leren kennen. Want daartoe wordt de Geest gegeven.

Onderzoek jezelf in de Geest des levens, die jou vrijmaakt!

En als we opnieuw naar Romeinen 7 kijken, waar Paulus grondig heeft toegezien op zichzelf, dan zien we dat hij daar niet moedeloos of terneergedrukt van werd. Nee, hij roept het uit in een dankbare lofzang aan God in Romeinen 7:25, en gaat verder: “Zo is er dan nu geen veroordeling voor hen, die in Christus Jezus zijn. Want de wet van de Geest des levens heeft u in Christus Jezus vrijgemaakt van de wet der zonde en des doods.” Romeinen 8:1-2. Dit was het licht van de Geest des levens, waarin Paulus heeft toegezien op zichzelf. Niet in het “licht” van de geest van aanklacht.

Onze aartsvijand wil vast ook graag dat wij toezien op onszelf, maar met het doel om ons te verlammen en ons moedeloos te maken. Maar de Geest der waarheid, die ook de Geest van openbaring is, verkondigt de toekomst en verheerlijkt Christus en het leven van Christus voor ons. (Johannes 16:13-14)