Net als Mandela?

Nelson Mandela (18 juli 1918 – 5 december 2013) is één van de meest bewonderde mensen op aarde geweest in onze tijd. Wie zou niet graag willen weten wat hij dacht op het moment dat hij besloot om de Afrikanen een mensenleven in de gevangenis en een levenslange discriminatie te vergeven? Want je hebt zelf misschien beleefd dat je moest kiezen om te vergeven of niet. Maakte je dezelfde keus als Mandela?

Wat gebeurde destijds in Zuid-Afrika?

Iedereen die tegenwoordig Zuid-Afrika bezoekt, beleeft de fabelachtige en kleurrijke smeltkroes die ieder jaar meerdere miljoenen toeristen trekt, en in 2010 was de natie gastland voor ‘s werelds populairste sporttoernooi: het wereldkampioenschap voetbal. Maar het land stond er behoorlijk anders voor onder het apartheidsregime dat aan de macht was van 1948 tot zijn val in 1994.

Nelson Mandela werd geboren in een Zuid-Afrika waar de Spaanse griep huishield en waar het woord ‘apartheid' alleen maar iets betekende voor hen die Afrikaans spraken. Het is zeker dat er ook racisme was in 1918, maar het zou evenwel erger worden, en in de loop van jaren ‘40, ‘50en ‘60 werd in het land een veel omvattende politiek van rassendiscriminatie ingevoerd waardoor de grote zwarte meerderheid veel fundamentele rechten verloor, zowel qua opleiding, gezondheidszorg als publieke diensten. Mandela werd al gauw bekend als een actieve politieke tegenstander van het regime van de blanken. In die tijd was dat genoeg om levenslang in de gevangenis te verdwijnen. En dat gebeurde met Mandela.

De apartheid duurde 46 jaar, onder zeven verschillende blanke presidenten. De laatste, Frederik Willem de Klerk, was de man die de eerste stap zette naar verzoening tussen blanken en zwarten. In 1990 hief hij het verbod van anti-apartheidsorganisaties op en liet Mandela uit de gevangenis vrij.

De verwachtingen die men had van de legendarische activist Mandela waren hemelhoog, maar zijn tactiek was voor velen een verrassing. Zou hij nu geen wraak nemen? Zou het niet rechtvaardig zijn om oog om oog en tand om tand te eisen? Mandela heeft zelf geschreven wat hij dacht: “Terwijl ik de deur uitging naar de poort die mij naar mijn vrijheid zou leiden, wist ik dat ik nog steeds in gevangenschap zou zijn als ik de bitterheid en haat daar niet achter zou laten.”

Wat heeft Mandela goed gedaan?

De natiebouwer Mandela had een grotere droom dan zoete wraak, en hij begreep welke instrumenten hij moest gebruiken om dit te bereiken. “Als er dromen zijn over een mooi Zuid-Afrika, dan zijn er ook wegen die tot dat doel leiden. Twee van deze wegen kunnen genoemd worden ‘goedheid’ en ‘vergeving’.”

Het schrijven van de wereldgeschiedenis is niet voltooid, en er is nog steeds behoefte aan mensen als Mandela die op het juiste moment op de juiste plaats zijn, en die de juiste keuzes maken. Echter zal slechts een enkeling van ons ooit een even belangrijke vermelding in de geschiedenisboeken krijgen als Mandela. Is het dan eigenlijk wel nodig om iets van hem te leren?

Levenswetten gelden net zo zeker als natuurwetten. Wellicht waren het enkele van deze wetten die ervoor zorgden dat Mandela zoveel kon uitrichten? We vinden een passende levenswet in Mattheus 6:14: ”Want als u de mensen hun overtredingen vergeeft, zal uw hemelse Vader u ook vergeven.” Nog één in Jacobus 2:13: “de barmhartigheid triomfeert over het oordeel.” En misschien de belangrijkste in Lucas 14:11: “wie zichzelf vernedert, zal verhoogd worden.” Toen Mandela die dag de haat en de bitterheid achter zich liet in de gevangenis, koos hij ervoor om zich niet te verheffen boven zijn vroegere vijanden. Hij begreep dat het veel betere resultaten zou geven om hen te ontmoeten als medeburgers en medemensen.

Johan O. Smith schreef in 1905 aan zijn pasbekeerde broer, en gaf hem de vermaning om goedheid te gebruiken als instrument om een ziel te winnen. Hij verwees toen naar Spreuken 25: 21 – 22 “Indien uw vijand honger heeft, geef hem brood te eten, indien hij dorst heeft, geef hem water te drinken; want dan hoopt gij vurige kolen op zijn hoofd, en de HERE zal het u vergelden.” Het aanschouwelijk onderwijs dat Mandela toonde op het wereldtoneel kan vergeleken worden met deze Bijbelse strategie, daar hij koos om het kwade te overwinnen door het goede! (Romeinen 12:21)

Het is niet dom om de kennis van deze levenswetten te combineren met één van de oproepen van Nelson Mandela: “We moeten de tijd verstandig gebruiken en altijd begrijpen dat de tijd rijp is om het juiste te doen.”