Is het wel mogelijk om mijn gedachten rein te bewaren?

"Een stuiver voor je gedachten" – heeft iemand dat ooit tegen jou gezegd, zich afvragend waarom je in de verte staart, niet bewust van je omgeving? Maar ik wil niet altijd delen wat er in mijn hoofd omgaat. Vaak ben ik blij dat het een geheim gebied is dat niemand anders kan zien. Er is echter Iemand die mijn gedachten kan lezen, die dat nauwlettend in de gaten houdt en voor wie niets verborgen is. God, mijn Schepper, heeft volledige toegang en is zeer geïnteresseerd in wat zich daar afspeelt in het verborgene.

Het probleem is dat ik niet altijd kan bepalen wat er in mijn gedachten opkomt. Gevoelens, foto's en woorden flitsen voorbij zonder waarschuwing vooraf. Deze gedachten kunnen goed of slecht zijn, positief of negatief, constructief of destructief. Soms kan ik verbaasd zijn, zelfs geschrokken van wat er opkomt. Waar komen deze gedachten vandaan? Wat denkt God daar over; beoordeelt Hij mij op basis van deze onwillekeurige impulsen?

Menselijke natuur

Ieder mens op aarde is geboren met een "vlees". Dit is de menselijke natuur die verdorven werd toen Adam en Eva, de eerste mensen, zondigden. Mensen, het meest voortreffelijke van Gods perfecte schepping, gaven toe aan de verleiding en lieten de zonde en de vloek die volgt in hun leven binnenkomen. Als gevolg daarvan veranderden de gedachten van mensen: van God dienen en liefhebben, naar voor zichzelf leven. Als mens heb ik die natuur geërfd, en dit betekent dat die harde, meedogenloze, ontmoedigende of smerige gedachten allemaal recht uit mijn vlees komen. Ze maken deel uit van mijn menselijke natuur.

Hoe ongemakkelijk dit inzicht ook is, de meeste mensen zullen het uiteindelijk accepteren als onderdeel van het leven. "Ik ben tenslotte maar een mens!" Velen denken dat zolang het een gedachte blijft, het niet zo erg is – ik kwets er tenslotte niemand anders mee. Jezus zelf maakt echter heel duidelijk dat dit niet het geval is: “Gij hebt gehoord, dat er gezegd is: Gij zult niet echtbreken. Maar Ik zeg u: Eenieder, die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd.” Matteüs 5: 27-28. Met andere woorden, toegeven aan de gedachte is zonde, net zo goed als een fysieke actie – ook al zijn de gevolgen voor andere mensen niet hetzelfde. Natuurlijk geldt dit ook voor andere zonden zoals woede, kritiek, jaloezie en moedeloosheid, in feite elke zonde waaraan ik in mijn gedachten toegeef!

Wie is de echte "ik"?

Dit op zichzelf kan ontmoedigend lijken – hoe is het mogelijk om rein te blijven in mijn gedachteleven, wanneer veel van die gedachten onvrijwillig zijn? Paulus geeft ons een aanwijzing wanneer hij schrijft: “… ik weet, dat in mij, dat wil zeggen in mijn vlees, geen goed woont … Want niet wat ik wens, het goede, doe ik, maar wat ik niet wens, het kwade, dát doe ik … Zo vind ik dan deze regel: als ik het goede wens te doen, is het kwade bij mij aanwezig." Romeinen 7:18-21. Hier is duidelijk te lezen dat er een verschil is tussen de "ik" van mijn vlees en de "ik" van mijn geest, of mijn wil om God te dienen. Dan kan ik vragen: wie is de echte “ik”?

Er is een conflict tussen wat mijn geest wil en wat mijn vlees wil. Hier moet ik mijzelf een aantal vragen stellen die eenvoudig moeten zijn om te beantwoorden. Bijvoorbeeld: waarom zouden mijn vlees en de zonde die daar woont de winnaar zijn? Wie geloof ik – God of mijn vlees? Is de kracht van de zonde sterker dan de kracht van God? Wat zegt Gods Woord?

In feite, als ik de Bijbel lees, ontdek ik dat er nooit een nederlaag genoemd wordt anders dan een val  veroorzaakt door mijn eigen zwakheid en gebrek aan geloof. De Bijbel maakt heel duidelijk dat dit vallen uitzonderingen op de regel moeten zijn. Het normale christelijke leven is dat van een overwinnaar – in gedachten, in woord en daad! Dus hoe overwin ik in mijn gedachteleven?

Een gevecht en een voorbeeld

In Jacobus 1:14-16 lees ik dat het mijn eigen begeerten (lusten in het vlees) zijn die ervoor zorgen dat ik word verzocht. Een verzoeking is de begeerte in mijn vlees dat zijn aanwezigheid bekend maakt, meestal als een gedachte of een gevoel. Maar de begeerte moet bevrucht worden om zonde te baren. De bevruchting vindt plaats wanneer mijn geest instemt met het vlees. De twee "ikken" verenigen zich, en de gedachte die begon als een onwillekeurige impuls – een verzoeking – wordt zonde, vaak gevolgd door woorden en daden.

De hele Bijbel is echter een oproep tot actie om weerstand bieden aan die vijand, die in het Nieuwe Verbond de zonde is, die in mijn vlees woont. Verzocht worden is niet hetzelfde als het doen van zonde, maar om dat zo te houden, moet ik het opnemen tegen de lusten die zichtbaar worden.

Het kan onmogelijk lijken, maar toen Jezus terugkeerde naar Zijn Vader in de hemel, beloofde Hij ons Zijn Geest, de Helper, te sturen. Met de hulp en leiding van de Heilige Geest ontvangen we kracht, niet alleen om te verdragen in verzoekingen, maar ook om de vijand volledig te verslaan. Dit is de strijd van het geloof. Zolang ik vecht, heb ik niet gezondigd! Dit is het leven van een overwinnaar! Dit betekent ook dat ik rein blijf, en er is geen veroordeling voor die onvrijwillige gedachten.

Hoe weet ik dat dit mogelijk is? Er staat geschreven dat Jezus een mens was zoals ik en op alle punten verzocht werd zoals ik, maar dat Hij nooit heeft gezondigd. Niet een keer! Dit betekent dat het ook mogelijk moet zijn voor mij. Ik kan naar Hem toe gaan om hulp te krijgen in tijden van nood. (Hebreeën 4:15-16) De tijd van nood is het moment van de verzoeking – voordat ik gevallen ben! De hulp ligt in Gods Woord en de Heilige Geest, die mijn wil om te volharden in de strijd versterkt.

Een nieuwe Schepping

Deze strijd heeft geweldige resultaten. Naarmate ik trouw ben om de zonde te weerstaan die zichtbaar wordt in de verzoeking, sterft het daadwerkelijk. (Kolossenzen 3:3-5) Mijn verdorven menselijke natuur wordt geleidelijk vernieuwd door een nieuwe schepping. De negatieve, destructieve gedachten en impulsen verliezen steeds meer hun houvast, en positieve, constructieve en hoopvolle gedachten en reacties nemen hun plaats in. Dit is Gods werk, dat Hij in mij uitvoert terwijl ik hier op aarde leef!